Dikke enkels, ookwel vochtophoping (oedeem), duiden vaak op een verminderde bloedcirculatie. Vooral bij lang zitten of staan zakt vocht uit het bloed de weefsels in. Dit komt omdat de kuitspierpomp – die normaal gesproken het bloed omhoog richting het hart stuwt – onvoldoende actief is. Soms zijn onderliggende aandoeningen zoals spataderen, hart- of nierproblemen de oorzaak.
Wat is de oorzaak van gezwollen enkels?
Vocht vasthouden komt vaak voor. Merk je wel eens dat er ’s avonds, wanneer je je sokken uittrekt, een diepe striem achterblijft boven je enkels op de plek waar de boord van je sok zat? Dit is een teken van overtollig vocht in het weefsel, wat wijst op een verminderde bloedcirculatie in de spieren. Hoewel vocht vasthouden niet levensbedreigend is, kan het wel ongemak veroorzaken.
De oorzaken van vochtophoping rond de enkels, voeten of onderbenen kunnen divers zijn. Als de zwelling ernstig is, gepaard gaat met ongemak, spataderen ontwikkelt, of als er zelfs pijn optreedt, is het verstandig om een medisch specialist te raadplegen via je huisarts.
Een veelvoorkomende oorzaak van gezwollen enkels, voeten of onderbenen is te weinig beweging, wat sterk verbonden is met ons moderne leef- en werkpatroon. We brengen vaak lange uren door achter een computerscherm, in de auto, of zitten gedurende de hele dag stil.
Waarom wordt vocht vastgehouden in je benen?
Het hart pompt bloed met suikers en zuurstof door ons lichaam. Via de aorta, de grote lichaamsslagader, wordt het slagaderlijke bloed naar ons boven- en onderlichaam verdeeld, via steeds kleinere vaten tot in de haarvaten. Zwaartekracht helpt bij het transport naar beneden. Vanuit de haarvaten transporteren voedingsstoffen, suikers, water en zuurstof naar de spiercellen, waar verbranding plaatsvindt voor energie die nodig is voor sport en dagelijkse activiteiten.
De terugweg van het bloed met afvalstoffen verloopt moeizamer. De hartdruk is minimaal en zwaartekracht werkt nu tegen. Daarom is er een andere pomp nodig om aderlijk bloed met melkzuur en koolzuurgas naar boven, richting het hart, te stuwen. De kuitspierpomp speelt hierbij een cruciale rol.
Bij beweging spannen en ontspannen de kuitspieren zich. Tijdens het samentrekken worden vooral de aderen ritmisch leeggedrukt, waardoor de stroomsnelheid van het bloed toeneemt. Kleppen in de aderen fungeren als sluisjes en laten het bloed alleen van beneden naar boven stromen.
Langdurig zitten of staan vermindert de pompwerking van de kuitspieren. Hierdoor blijft aderlijk bloed min of meer in de onderbenen hangen, wat kan leiden tot vochtophoping (oedeem) doordat vocht langzaam in het weefsel filtert.
Het herstellen en voorkomen van gezwollen enkels
Als je de Herzog Support Compressiekousen draagt tijdens je zittende of staande beroep, zorgt dat voor twee effecten:
- Het eerste effect is dat door de compressiewerking van de kous, er druk wordt uitgeoefend op de spiermassa van het onderbeen. Dit houdt het vocht tegen voordat het überhaupt de kans krijgt zich te vormen in het weefsel.
- Het tweede effect is dat het bloed als het ware naar boven wordt gestuwd. Dit doordat de compressie van de kous bij de enkels hoger is dan onder de knie. De Support kousen vervangen dus min of meer de kuitspierpomp.
Oefeningen om gezwollen onderbenen te voorkomen
Zoals hierboven genoemd, is beweging de manier dat ervoor zorgt dat het bloed een handje wordt geholpen. Probeer dus bijvoorbeeld op kantoor net iets vaker een stukje te wandelen naar de koffiehoek of het toilet, neem de trap in plaats van de lift en beweeg je benen. Schrijf om de paar minuten met je tenen je naam in de lucht. Hierdoor worden je kuitspieren ingezet.
Zit je voor de TV? Wen jezelf dan aan om bij ieder reclameblok je benen te bewegen, trek je tenen naar je knieën of schrijf je naam in de lucht zoals hiervoor beschreven. Gebruik ook iets minder zout in je voeding, dat houdt namelijk vocht vast en vermijd overmatig alcoholgebruik. Iets dat onschuldig begint als wat vasthouden van vocht kan zomaar zich ontwikkelen tot aderontsteking en spatadervorming. Dat kun je voorblijven door het dragen van de Support kousen.
Veelgestelde vragen over gezwollen enkels
Wat te doen tegen dikke enkels?
02
Meer bewegen is het belangrijkste advies. Wandelen, tenen optrekken of zelfs met de voeten in de lucht je naam “schrijven” stimuleert de kuitspierpomp. Daarnaast helpen compressiekousen om vochtophoping tegen te gaan. Bij aanhoudende of pijnlijke zwelling is medisch advies raadzaam.
Wat betekent de sok afdruk in mijn been?
03
Een duidelijke sokrand in je huid, vooral aan het eind van de dag, is een teken van vochtophoping in het onderbeen.
Dit wijst op een verminderde afvoer van aderlijk bloed en mogelijk het beginstadium van chronische veneuze insufficiëntie. Compressiekousen of meer beweging kunnen dit voorkomen.
Helpen compressiekousen tegen dikke enkels?
04
Ja, compressiekousen zoals die van Herzog Medical helpen effectief tegen vochtophoping. Ze geven gerichte druk op het onderbeen waardoor bloed en vocht sneller worden afgevoerd richting het hart.
Dankzij het afnemende drukprofiel van de enkel naar de knie wordt de natuurlijke pompwerking van de spieren ondersteund.
Welke kousen het meest effectief zijn? Herzog PRO Compressiekousen zijn medisch bewezen effectief. Door meting op meerdere punten krijg je een perfecte pasvorm en bieden ze een hoge, aflopende druk die specifiek ontworpen is voor onderbeenklachten zoals oedeem en spataderen.
Is het gevaarlijk om veel vocht vast te houden?
05
Langdurig vocht vasthouden is niet direct gevaarlijk, maar kan op termijn wel leiden tot complicaties zoals spataderen, huidproblemen of zelfs trombose. Als er ook pijn of kleurverandering optreedt, is het verstandig om een arts te raadplegen.
Kunnen spataderen gezwollen enkels veroorzaken?
06
Ja. Spataderen ontstaan als de kleppen in de aderen niet goed sluiten. Hierdoor stroomt bloed terug en neemt de druk in het been toe, wat leidt tot vochtophoping en zichtbare zwelling rond de enkels.
Zwelling of blessure? Dit helpt.
Op onze blessure-overzichtspagina ontdek je welke klachten veel voorkomen en hoe gerichte compressie bijdraagt aan verlichting en herstel.
→ Bekijk alle blessures
